Antik tarihte, Ovalık Klikya’nın en önemli kentlerinden biri olan Tarsus, bugün Adana ve Mersin arasında sıkışmış bir Akdenizli.Zincirlerini ha kırdı ha kıracak…

Kekik kokulu dağların, zeytin ve asmalarla kapışan portakal ve limon ağaçlarıyla kaplı bereketli ovaların, denizin, kebaptan cezeryeye lezzet duraklarının tam ortasında.Ancak çok bilinen bu ayrıntılara rağmen belli ki Türkiye’nin onca antik kalıntısı, kilisesi, müzesi arasında sıra bir türlü Tarsus’a gelememiş.Nihayet önümüzdeki bir yıl boyunca bütün gözler Tarsus’a çevrilecek.Üstelik sadece Türkiye’den değil, Hristiyanlık dünyasından da meraklı gözler, yepyeni bir deneyimin içine çekilen Tarsus’u izleyecek.Mersin’in 318 bin nüfuslu en kalabalık ilçesi, binlerce ziyaretçinin akınına uğrayacak.Papa 16.Benedikt, doğumunun 2 bininci yılı vesilesiyle, Haziran 2008 – Haziran 2009’u ‘Aziz Pavlus Yılı’ ilan etti.İsa’nın 12 havarisinden biri olan Aziz Paul’ün Tarsus’ta yaşadığı biliniyor.Vatikan’ın hac noktalarından biri olarak kabul etmesi nedeniyle her mevsim üç beş turisti Tarsus sokaklarında, Aziz Paul’ün yaşadığına inanılan evin, inşa ettirdiği kilise ve kutsal sayılan kuyunun etrafında görmek yadırganmıyor.Ama 16.Benedikt, Kardinal Walter Kasper’i Tarsus’ta bir ayin düzenlemesi için haziran ayında Türkiye’ye göndermesiyle kente olan ilgi iyice artacak gibi görünüyor.

EFSANELERİN IŞIĞINDA BİR KENT

Tarsus’u sindirebilmek için kent efsanelerine kulak kabartıyoruz.En başta tarihin gıptayla andığı büyük bir aşk var.Kleopatra ve Antonius’un aşkları Tarsus’a uzanıyor.Şöyle ki, Roma İmparatoru Sezar’ın ölümünden sonra doğu eyaletlerinin idaresini üstlenen Marcus Antonuis, Tarsus’u M.Ö 41’de eyalet merkezi ilan eder.Bu arada Sezar’ın öldürülmesine yardım etmekle suçlanan Mısır Kraliçesi VII.Kleoapatra’yı, sorgulamak üzere Tarsus’a davet eder.Ancak kısa sürede aralarında filizlenen aşk tüm dünyada duyulur.Dedikodular arasında, ihtiraslı aşıkların şehvetlerini söndürmek için suyunun soğukluğuyla ünlü Kydnos Çayı, yani bugünkü Tarsus Çayı’na girdikleride vardır.Antonius’un siyaseti başarısızlığa uğrar ama aşkı Tarsus’s dönemin romantizm başkenti yapmaya yeter.Yılanların şahı olarak bilinen insan başlı, yılan gövdeli Şahmeran’la Cansab adında bir genci anlatan bir diğer hikaye de yörede anılır.Oduncu Cansab, bal almak için indiği kuyudan Şahmeran’ın yaşadığı yer altı dünyasına girer.Şahmeran, gördüklerini anlatmaması şartıyla Cansab’ı serbest bırakır.Cansab uzun yıllar yaşadıklarından söz etmez.Fakat hükümdar hastalanınca, askerler hastalığın tek çaresi Şahmeran’ı görenleri aramaya başlar.Cansab bir süre sonra yakalanır ve Şahmeran’ın yerini söylemek zorunda kalır.Yakalanan yılanların şahı da Tarsus’taki Şahmeran Hamamı’nda öldürülür.Cansab ise iyileşen padişahın veziri olur.Aşk ve ihaneti anlatan bu iki hikayenin yanında bir üçüncü hikaye de Tarsus’ta özeldir.İnançlara gösterilen baskıya karşı cesareti anlatan, hem Müslümanlar hem de Hristiyanlarca sahiplenilen “Yedi Uyurlar” efsanesinin Tarsus’taki Eshab-ı Kehf Mağrası’nda geçtiğine inanılır.Tarsuslu yedi genç ve köpekleri Kıtmır’ın Encülüs Dağı’ndaki bir mağaraya sığınması ve 309 yıl uyumasını anlatan bu hikayenin tek tanığı Eshab-ı Kahf Mağarası’dır.Tarsus’un 12 kilometre kuzeyindeki mağara, 1872 yılında Sultan Abdülaziz döneminde üzerine inşa edilen camiyle önemli bir ziyaret noktası durumundadır.

AZİZ PAUL’ÜN İZİNDE BİR YIL

Tarsus’ta efsanelerden daha derin iz bırakan hikaye dini için gösterdiği benzersiz çaba nedeniyle doğumundan 2 bin yıl sonra bütün dünyada onurlandırılan Tarsuslu Aziz Paul’ün hikayesidir.Milattan sonraki ilk yıllarda Tarsus’ta Musevi bir ailenin çocuğu olarak doğan Otto Menardius, genç yaşta eğitimi için gittiği Kudüs’te, yeni Hristiyanlık dinine karşı hareketlerin ateşli bir taraftarı olur.Derken rüyasında İsa’yı görür ve bu sefer hayatını Hristiyanlığı tanıtmaya adar.Yeni adıyla Anadolu’nun batısı ağırlıklı olmak üzere Kıbrıs, Konya, Yunanistan, Ege Adaları, Makedonya ve Roma’yı kapsayan gezilerinde Hristiyanlık dinini tanıtmayı amaç edinir.İncil’i uluslara müjdelemeye gönderilmiş bir haberci olarak tanınır, kiliseler kurar.İyi eğitimli oluşu ve üstün vasıflarıyla gelecekteki misyonerlere iyi bir örnek olan Paul’ün gezileri sırasında yazdığı mektuplar dönem hakkında ayrıntılı bilgiler içeren değerli arkeolojik belgeler olarak görülür.MS 67 yılında Roma İmparatoru Neron tarafından öldürülür.

TARİHİN PEŞİNDE TURİZM

Kimler tarafından, hangi yılda kurulduğu kesin olarak bilinmeyen Tarsus’ta bulunan insanlığın yerleşik düzene geçtiği Neolotik Çağ’a (MÖ 5000) ait kalıntılar kentin çok eski olduğunun göstergesi.MÖ 1500’den itibaren Hitit, Asur, Pers, Makedonya, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı Devletleri’nden, yani tarihin hemen her döneminden bir eser, bir dokunuş kente izler bırakmış.Eshab-ı Kehf Mağarası, Kleopatra Kapısı ve Aziz Paul Kilisesi dışında Tarsus’u terk etmeden görülmesi gereken pek çok yer var.Kentin tam ortasında, otopark inşaatı esnasında ortaya çıkarılan dünyanın ilk kanalizasyonlu Roma Yolu, antik çağdan bu yana sosyalleşme mekanı olduğu bilinen Tarsus Şelalesi, Danyal Peygamber’in mezarının bulunduğu Makam-ı Şerif Camii, Ulu Camii ve restore edilmiş Tarsus evleriyle şimdiden dizi ve filmlerin doğal platosu haline gelmiş daracık sokaklar…Dolayısıyla Tarsus’un sundukları efsanelerden ibaret hiç değil.

Görseller;

Kleopatra Kapısı

Aziz Paul Kuyusu

Aziz Paul Kilisesi

Not: Yazıyı “jetlife” dergisinin haziran 2008 sayısından olduğu gibi yazdım.Resimleri ise internetten buldum.